چهارشنبه, ۳۰ مهر ۱۴۰۴ / بعد از ظهر / | 2025-10-22
تبلیغات
تبلیغات
کد خبر: 6266 |
تاریخ انتشار : ۳۰ مهر ۱۴۰۴ - ۹:۰۳ | ارسال توسط :
پ

در سال های اخیر، عبارت “رونق تولید” به یکی از پرتکرارترین مفاهیم در ادبیات اقتصادی و سیاسی کشور تبدیل شده است. ما این عبارت را هر روز در تیترهای خبری، سخنرانی های مسئولان و گزارش های آماری بانک مرکزی می شنویم. آمارهایی از رشد تولید ناخالص داخلی، افزایش ظرفیت های صنعتی و آمارهای صادراتی که همگی نشان از یک حرکت رو به جلو در اقتصاد کشور دارند. اما آیا تا به حال از خود پرسیده ایم که در ورای این آمار و ارقام، در دنیای واقعی و در کف کارخانه هایی که از صبح تا شب صدای ماشین آلات در آن ها طنین انداز ا…

در سال های اخیر، عبارت “رونق تولید” به یکی از پرتکرارترین مفاهیم در ادبیات اقتصادی و سیاسی کشور تبدیل شده است. ما این عبارت را هر روز در تیترهای خبری، سخنرانی های مسئولان و گزارش های آماری بانک مرکزی می شنویم. آمارهایی از رشد تولید ناخالص داخلی، افزایش ظرفیت های صنعتی و آمارهای صادراتی که همگی نشان از یک حرکت رو به جلو در اقتصاد کشور دارند. اما آیا تا به حال از خود پرسیده ایم که در ورای این آمار و ارقام، در دنیای واقعی و در کف کارخانه هایی که از صبح تا شب صدای ماشین آلات در آن ها طنین انداز است، این رونق چگونه و توسط چه کسانی شکل می گیرد؟

واقعیت این است که “رونق تولید” یک مفهوم انتزاعی نیست؛ بلکه حاصل تلاش روزمره هزاران مهندس، تکنسین، کارگر و صدها شرکت ایرانی است که در سکوت خبری، قطعات پازل عظیم اقتصاد ملی را در کنار یکدیگر می چینند. این گزارش، سفری است به پشت صحنه صنعت ایران. سفری برای روایت داستان قهرمانان گمنام؛ تولیدکنندگان داخلی قطعات پیچیده و استراتژیک صنعتی که شاید نامشان روی بیلبوردهای تبلیغاتی نباشد، اما بدون وجود آن ها، چرخ بزرگترین صنایع کشور از حرکت باز می ایستد و آمارها، تنها روی کاغذ باقی می مانند.

چرا خودکفایی در “تجهیزات زیرساختی” یک اولویت استراتژیک ملی است؟

برای درک عمیق تر این موضوع، ابتدا باید با مفهوم “تجهیزات زیرساختی” آشنا شویم. این تجهیزات، محصول نهایی که ما در فروشگاه ها می خریم نیستند. آن ها اجزای حیاتی و درونی ماشین آلاتی هستند که آن محصولات نهایی را تولید می کنند. قطعاتی مانند موتورهای الکتریکی، پمپ های هیدرولیک، سیستم های اتوماسیون و از همه مهم تر، گیربکس های صنعتی. این ها مانند ویتامین ها و مواد معدنی برای بدن صنعت هستند؛ شما آن ها را مستقیماً نمی بینید، اما بدون آن ها، کل سیستم دچار فروپاشی می شود.

تا چند دهه پیش، بخش عمده ای از این تجهیزات پیچیده، وارداتی بودند. اما امروز، اهمیت تولید داخلی آن ها به یک ضرورت استراتژیک و غیرقابل انکار تبدیل شده است. این اهمیت را می توان در سه حوزه کلیدی تحلیل کرد:

۱. کاهش وابستگی ارزی و مقاومت در برابر تحریم

یکی از بزرگترین چالش های صنعت ایران، وابستگی به ارزهای خارجی برای تأمین قطعات و مواد اولیه است. هر قطعه ای که از خارج کشور وارد می شود، به معنای خروج ارز (دلار یا یورو) از چرخه اقتصاد ملی است. این موضوع، صنعت کشور را در برابر نوسانات شدید نرخ ارز و تحریم های بین المللی به شدت آسیب پذیر می کند.

حال تصور کنید یک کارخانه بزرگ فولاد برای نوسازی خط تولید خود به ۱۰۰ دستگاه گیربکس صنعتی سنگین کار نیاز دارد. اگر هر یک از این گیربکس ها قیمتی معادل ۱۰,۰۰۰ یورو داشته باشد، این به معنای خروج یک میلیون یورو ارز از کشور است. زمانی که یک شرکت ایرانی قادر به تولید همان گیربکس با استانداردهای جهانی باشد، این مبلغ هنگفت در داخل کشور باقی می ماند، صرف توسعه، تحقیق و اشتغال زایی می شود و مهم تر از همه، آن کارخانه فولاد دیگر نگران این نخواهد بود که آیا تحریم های آینده به او اجازه تأمین قطعات یدکی را خواهند داد یا خیر. این یعنی امنیت و پایداری تولید.

۲. ایجاد اشتغال تخصصی و رشد دانش فنی

برخلاف تصور عمومی، تولید تجهیزات صنعتی پیشرفته، یک فرآیند کارگرمحور ساده نیست. این یک زنجیره ارزش پیچیده است که به دانش فنی عمیق نیاز دارد. از مهندس متالورژی که بهترین آلیاژ فولاد را برای ساخت چرخ دنده ها انتخاب می کند، تا اپراتور ماهر دستگاه CNC که با دقتی در حد میکرون (یک هزارم میلی متر) دنده ها را تراش می دهد، و از مهندس طراح که با نرم افزارهای پیشرفته شبیه سازی، عملکرد گیربکس را تحلیل می کند تا تکنسین خط مونتاژ که این قطعات را با دقت کنار هم می چیند؛ همگی مشاغل تخصصی و باارزشی هستند. رشد شرکت های تولیدکننده این تجهیزات، به معنای رشد کل اکوسیستم دانش فنی در کشور است.

۳. امنیت صنعتی و تضمین تداوم تولید

وقایع سال های اخیر در جهان، از همه گیری کرونا گرفته تا تنش های ژئوپلیتیکی، به وضوح نشان داد که زنجیره های تأمین جهانی تا چه حد می توانند شکننده باشند. در مقطعی، حتی ساده ترین قطعات نیز به سختی یافت می شدند و بسیاری از خطوط تولید در سراسر جهان متوقف شدند. کشوری که بتواند قطعات زیرساختی و حیاتی صنعت خود را در داخل تولید کند، در واقع تولید ملی خود را در برابر چنین بحران هایی بیمه کرده است. این یک مزیت استراتژیک است که به صنایع اجازه می دهد حتی در سخت ترین شرایط جهانی نیز به فعالیت خود ادامه دهند.

گیربکس صنعتی؛ مثالی کلیدی از یک قهرمان گمنام

برای اینکه این مفاهیم را از حالت تئوری خارج کنیم، بیایید روی یکی از مهم ترین این تجهیزات تمرکز کنیم: گیربس صنعتی.

به زبان ساده، گیربکس دستگاهی است که سرعت و قدرت (گشتاور) را بین یک موتور و یک ماشین دیگر تنظیم می کند. همان کاری که گیربکس در خودروی شما انجام می دهد، اما در مقیاسی بسیار بزرگتر و با دقتی به مراتب حیاتی تر. بدون گیربکس های صنعتی، نوار نقاله های عظیم در معادن مس، میکسرهای غول پیکر در کارخانه های سیمان، دستگاه های بسته بندی در صنایع غذایی، و حتی پره های توربین های بادی، همگی از حرکت باز می ایستادند. آن ها واقعاً همه جا هستند، اما تقریباً همیشه از دید ما پنهان اند.

ساخت این قطعه، یک فرآیند فوق العاده پیچیده است. این کار با تحلیل های دقیق متالورژی برای انتخاب آلیاژهای فولادی خاص آغاز می شود. سپس این مواد تحت فرآیندهای ریخته گری یا فورجینگ دقیق قرار می گیرند تا ساختار مولکولی آن ها به حداکثر استحکام برسد. پس از آن، ساعت های طولانی ماشین کاری با دستگاه های CNC پیشرفته صرف می شود تا هر چرخ دنده با تلرانس هایی در حد میکرون ساخته شود. مرحله بعدی، فرآیندهای پیچیده عملیات حرارتی است که سطح دنده ها را سخت و مقاوم به سایش و مغز آن ها را نرم و مقاوم به ضربه می کند. در نهایت، این قطعات در محیطی تمیز و کنترل شده مونتاژ شده و تحت سخت گیرانه ترین تست های عملکردی قرار می گیرند تا از قابلیت اطمینان آن ها برای سال ها کار بی وقفه اطمینان حاصل شود.

این سطح از پیچیدگی به خوبی نشان می دهد که چرا تولید داخلی این محصول، یک دستاورد بزرگ و گامی مهم در جهت استقلال صنعتی است.

مطالعه موردی: آشنایی با یک پیشگام تولید داخلی

برای درک عینی تر این مفاهیم و گذاشتن چهره ای بر این داستان از خودکفایی صنعتی، به سراغ یکی از همین قهرمانان گمنام در صنعت کشور رفته ایم. مجموعه گیربکس صنعتی رها گیربکس ، شرکتی است که با تکیه بر بیش از یک دهه تجربه و دانش فنی بومی، توانسته است به یکی از بازیگران اصلی در زمینه طراحی و تولید گیربکس های صنعتی پیشرفته در ایران تبدیل شود.

داستان این مجموعه، روایت تلاش برای پر کردن یک خلاء استراتژیک در صنعت کشور است. تا سال ها، صنایع سنگین ایران برای تأمین گیربکس های باکیفیت و قابل اطمینان، به شدت به برندهای اروپایی وابسته بودند. این وابستگی، علاوه بر خروج هنگفت ارز، چالش های بزرگی را در زمینه خدمات پس از فروش، تأمین قطعات یدکی و زمان بندی تحویل به صنایع تحمیل می کرد.

چشم انداز بنیان گذاران رها گیربکس، تغییر این معادله بود. هدف، نه فقط کپی کردن یک محصول خارجی، بلکه بومی سازی دانش فنی و ایجاد یک مرکز مهندسی بود که بتواند راه حل هایی متناسب با نیازهای خاص صنعت ایران ارائه دهد. امروزه، محصولات این شرکت در قلب بسیاری از صنایع مادر کشور در حال تپیدن هستند. گیربکس های هلیکال و خورشیدی سنگین کار آن ها در خطوط تولید کارخانه های فولاد و سیمان، گیربکس های حلزونی دقیقشان در ماشین آلات صنایع غذایی و دارویی، و راه حل های مهندسی آن ها در پروژه های بزرگ معدنی و پتروشیمی، نقشی حیاتی ایفا می کنند.

یکی از مدیران این مجموعه در گفتگو با ما می گوید: “هدف ما این نیست که فقط یک قطعه بفروشیم؛ هدف ما ارائه یک راه حل مهندسی ایرانی است که به استقلال صنعتی کشور کمک کند. وقتی یک مدیر کارخانه با ما تماس می گیرد، می داند که با تیمی از مهندسان ایرانی صحبت می کند که شرایط او را درک می کنند، می توانند به سرعت خدمات ارائه دهند و نگران تحریم و نوسانات ارز برای تأمین قطعه جایگزین نیستند.” این همان ارزشی است که نقش تولیدکنندگان داخلی در صنعت را برجسته می سازد.

نتیجه گیری: رونق تولید، پازلی با قطعات بهم پیوسته

در پایان، باید این تصویر را در ذهن داشته باشیم که “رونق تولید” یک پازل عظیم و پیچیده است. کارخانه های بزرگ و پروژه های ملی، قطعات بزرگ و اصلی این پازل هستند که همه آن ها را می بینند. اما این پازل هرگز بدون هزاران قطعه کوچکتر، با اشکال پیچیده و منحصربه فرد، کامل نخواهد شد. این قطعات کوچک، همان شرکت های متخصص و تولیدکنندگان تجهیزات زیرساختی هستند.

تلاش های این قهرمانان گمنام، پایه های یک اقتصاد مقاوم و پایدار را می سازد. قدرت واقعی صنعت یک کشور، نه فقط در توانایی آن برای مونتاژ محصولات نهایی، بلکه در عمق دانش فنی و توانایی آن برای تولید مغزافزار و قطعات پیچیده ای است که آن محصولات را به وجود می آورند. دفعه بعدی که خبر مثبتی در مورد رشد صنعتی کشور شنیدید، به یاد شرکت ها و متخصصانی بیفتید که در سکوت، با دقت و تعهد، چرخ های واقعی این رونق را به حرکت در می آورند. آن ها ستون های نامرئی اما استوار صنعت ایران هستند.

لینک کوتاه خبر:
تبلیغات
×
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبریا در وب سایت منتشر خواهد شد
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • لطفا از تایپ فینگلیش بپرهیزید. در غیر اینصورت دیدگاه شما منتشر نخواهد شد.
  • نظرات و تجربیات شما

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    نظرتان را بیان کنید