صنعت خودرو که با شروع عرضه محصولات در بورس کالا به لیدر اصلی بازار تبدیل شده بود و موتوری برای صعود بازار به قله های بالاتر و شاید فتح شاخص ۲ میلیون واحدی بود، به یکباره با نامه شورای رقابت فرصت را برای اصلاح قیمت شاخص خودرو مناسب دید و وارد فاز اصلاحی شد. هرچند سرعت رشد شاخص خودرو به مرور کُند شده بود ولی با اطلاعیه های عرضه محصولات جدید و افزایش عرضه ها، می توانستند به مسیر رشد خود مجدداً شتاب بدهند. پس از کش و قوس های فراوان و حمایت های همه جانبه از عرضه خودرو در بورس کالا تا نامه مجدد شورای رقابت مبنی بر ممنوعیت عرضه محصولات سواری به دلیل انحصاری بودن بازار، بالاخره کمیسیون تلفیق مجلس از جایگزینی بورس کالا به جای شورای رثابت در نرخ گذاری پایه ای قیمت عرضه خودرو خبر داد.

در ۳ هفته معاملاتی بهمن، مجموعاً ۸% ریزش بازار داشتیم که به نگرانی بسیاری از فعالان بازار از همه صنایع منجر شده بود. رفتارهای هیجانی سهامداران هم در این شرایط کم نبود و نوسان های زیادی را به ویژه در صنایع کوچک شاهد بودیم.

نمودار بالا روند شاخص کل و صنایع اصلی بازار در هفته جاری را نشان می دهد. در نیمه اول هفته شاخص خودرو با بیشترین کاهش مواجه شد و شاخص کل را هم با خود اندکی هم مسیر کرد ولی طی روزهای سه شنبه و چهارشنبه هر دو رو به رشد بودند و بازدهی مشابه هم در این هفته داشتند. ولی صنایع فلزی و بانکی بازدهی به مراتب بیشتری از خودرویی ها داشتند و به سرعت ریزش روز یکشنبه را جبران کردند و موفق به ثبت بازدهی خوبی در ۳ روز کاری باقی مانده از هفته جاری شدند. نکته جالب رفتار بازار به جدا شدن از خودرویی ها از روز کاری دوم هفته یعنی دوشنبه بود.

درس های اصلی که از این رفتار هیجانی بازار در مواجهه با اخبار و شایعات می توان گرفت، در دو سرفصل اصلی دسته بندی می شوند:

۱.    سهامداران ارزشی: سهامدارانی که به دنبال کسب بازدهی بلندمدت از سبد سهام خود هستند و دلایلی بنیادی و تکنیکال برای ترکیب سبد خود دارند باید به این نکته توجه کنند. با دید بلندمدت و استراتژی سهامداری ارزشی به راهکارهای کوتاه مدت روی نیاورند و اسیر هیجانات بازار نشوند. نهایتا با تشخصیص احتمال اصلاح بازار، به سبُک کردن (فروش یک پله ای) سهامی بپردازند که یا “تاثیر پذیری بیشتری از عامل هیجان بازار دارند” و یا “با اهداف قیمتی مدنظر فاصله کمتری دارند”. برای مثال در بازه اخبار منفی خودرویی، سهام قطعه سازی و لیزینگی حتی با ارزش ذاتی جذاب باید اندکی فروخته شوند و در قیمت های پایین تر چایگزین گردند (کاهش میانگین قیمت خرید) و یا سهام انبوه سازی که اتفاقاً بازدهی خوبی در این مدت رشد بازار داشتند، برای فروش پله ای و یا حتی خروج از سهامداری گزینه مناسبی هستند.

۲.    سهامداران نوسان گیر: اصلی ترین شناسه این گروه از سهامداران، تصمیم گیری لحظه ای بر اساس اخبار و شایعات موثر بر بازار است. این گروه از سهامداران هم باید در بازه های اصلاحی مشابه روند فعلی بازار به این نکات توجه داشته باشند. اول میزان تاثیرگذاری خبر را بر صنایع مختلف بسنجند و دوم در سبد سهام خود به دنبال بهترین تصمیم بین خروج کامل از یک سهم و صنعت و یا نوسان گیری مجدد باشند. برای مثال با انتشار نامه شورای رقابت و مخالفت های قبلی مسئولان دیگر و از جمله بورسی ها، به نظر بیشترین تاثیر منفی متوجه خودرو و خساپا خواهد بود و نهایتا نمادهایی از گروه های وابسته (قطعه سازی، لیزینگ و لاستیک) که بازدهی زیادی در این مدت داشتند و از نظر تکنیکالی هم نزدیک به نقاط مقاومت قیمتی هستند. از آنجایی که این خبر تاثیرکوتاه مدت بر بازار خواهد داشت، برای نوسان گیران پرریسک، خرید کم حجم ولی جذاب از نمادهای ریسکی این گروه به ویژه از اوراق اختیار معاملات این نمادها، جذابیت زیادی دارد. منظور از ریسک در نمادهای این گروه، رفتار قمارگونه نیست بلکه قبول احتمال زیان ۲۰% تا ۵۰% با حفظ نسبت خطر پذیری به بازدهی (ریسک به ریوارد) کمتر از یک دوم است. یعنی اگر در این شرایط دلهره آور به سمت ضسپا ۱۲۱۱ یا ضسپا ۱۲۰۹ رفتید به دنبال بازدهی ۱۰۰% در برابر قبول زیان ۵۰% بروید، آن هم با درصدی از کل سبد که تحمل زیان احتمالی را داشته باشید و به رفتار هیجانی خارج از منطق روی نیاورید.

برای ۹ روز کاری باقیمانده تا پایان بهمن ماه، باید منتظر بازگشایی خساپا و خودرو و رشد مجدد این صنعت و متعاقب آن، بازدهی در صنایع فلزی (با رشد قیمت های بورس کالا) و پالایشی (رشد مجدد قیمت نفت) و بانکی (مجمع افزایش سرمایه وبملت و جذابیت بانکی ها با دید رشد نقدینگی) و برخی صنایع کوچک ارزنده (ذغال سنگ، دارویی، رایانه) باشیم.

*تحلیلگر بازار سرمایه